3^ο Πανελλήνιο Συνέδριο

«Κύπρος, Ελλάδα, Ομογένεια: εκπαιδευτικές γέφυρες»

Δημοσιογραφική Εστία Ένωσης Συντακτών Κύπρου, 5 Μαΐου 2020

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Τίτλος σεναρίου:

Ερωτευμένος με την ελευθερία

1. Ταυτότητα σεναρίου

1.1. Δημιουργός/οί

Ονοματεπώνυμο: Ευαγγελία Βαρμπομπίτη
Ιδιότητα: Φιλόλογος
Email επικοινωνίας: Varbo30@gmail.com
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6976791251

1.2. Γνωστικό αντικείμενο ή εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Ιστορία, Λογοτεχνία, Πληροφορική, Νεοελληνική Γλώσσα, Καλλιτεχνική Παιδεία (μουσική και Θεατρολογία)

1.3. Τάξη/εις εφαρμογής

Α΄ Λυκείου (μπορεί να συνδυαστεί και με Β’ Λυκείου)

1.4. Σκοπός και στόχοι

Σκοπός του σεναρίου είναι η εξοικείωση των μαθητών με μία σχεδόν άγνωστη σελίδα της ιστορίας μας, εκείνη που αναφέρεται στην περίοδο της Αγγλοκρατίας στο νησί της Κύπρου. Επειδή τα σχετικά γεγονότα δε διδάσκονται στο πλαίσιο του μαθήματος της ιστορίας, το συγκεκριμένο σενάριο δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να αποκτήσουν εικόνα για την σχέση Άγγλων και Κυπρίων, να ασκήσουν κριτική στην πολιτική των πρώτων, να κατανοήσουν την συμπεριφορά των Κυπρίων και να αντιληφθούν τον ρόλο της ΕΟΚΑ και των αγωνιστών της.

Στόχοι

Γνωστικοί: Κατανόηση εννοιών και γενικότερα απόκτηση και διεύρυνση γνώσεων

Επιστημονικοί – Ερευνητικοί: Εξοικείωση με την επιστημονική μεθοδολογία, την κριτική προσέγγιση θεμάτων και τη χρήση βιβλιοθηκών και διαδικτύου. Ανάπτυξη επιστημονικής νοοτροπίας, καλλιέργεια της ερευνητικής ικανότητας, όξυνση της κρίσης.

Κοινωνικοί: Ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας, ομαδικότητας και επικοινωνίας, σεβασμός στις διαφορετικές απόψεις. Άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, ευαισθητοποίηση τοπικής κοινωνίας. Καλλιέργεια της υπευθυνότητας, ανάπτυξη της ικανότητας παρέμβασης και λήψης αποφάσεων.

Ψυχολογικοί: Ανάπτυξη κώδικα αξιών και συμπεριφοράς, αυτοβελτίωση, αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμός, τόνωση αυτοσυναισθήματος.

1.5. Διδακτική μέθοδος, διδακτικές τεχνικές

· Μαθητοκεντρική προσέγγιση

· ερευνητική προσέγγιση της γνώσης μέσα από το τρίπτυχο έρευνα -ανάλυση -σύνθεση με τον συμβουλευτικό - εμψυχωτικό ρόλο του δασκάλου και τον ενεργητικό ρόλο του μαθητή

· βιωματική προσέγγιση της γνώσης μέσα από τη δραματοποίηση ιστορικών γεγονότων

· διαθεματική προσέγγιση

· ομαδοσυνεργατική διδασκαλία

1.6. Συνολική διάρκεια

6-8 ώρες

2. Ανάπτυξη σεναρίου

2.1. Επιστημονικό περιεχόμενο

Εξοικείωση με μία ιστορική περίοδο άγνωστη στα διδακτικά εγχειρίδια και ανοίκεια στους μαθητές

2.2. Προαπαιτούμενες γνώσεις

Εξοικείωση των μαθητών με :

την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία,
την πλοήγηση στο διαδίκτυο,
το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (Word),
το λογισμικό παρουσιάσεων (power point),
τη θεατρική παιδεία
τη συνεργασία σε περιβάλλον wikis,
τη δημιουργία blog,
το πρόγραμμα video movie maker,
την εφαρμογή δημιουργίας συννεφόλεξων (tagxedo),
τη δημιουργία εννοιολογικών χαρτών (mindmap),
τον κόμβο του youtube .

2.3. Περιγραφή δραστηριοτήτων, διδακτικά βήματα

1η Δραστηριότητα

Τίτλος: Χωρισμός σε ομάδες, ανάθεση καθηκόντων και αφόρμηση

Διάρκεια: 1 ώρα
Περιγραφή (αναλυτική της δραστηριότητας):

Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες χρησιμοποιώντας ως κριτήριο χωρισμού ένα ευχάριστο τέχνασμα : Ετοιμάζουμε 20 εικόνες – φωτογραφίες με αντικείμενα αντιπροσωπευτικά των ομάδων που έχουμε συνθέσει (π.χ. έναν χάρτη, ένα γλωσσάρι – λεξικό, μία καρέκλα σκηνοθέτη, φωτογραφίες του ήρωα κ.α.) και καλούμε τους μαθητές να επιλέξουν από μία. Προχωρούμε στη σύνθεση των ομάδων ενώνοντας τους μαθητές που επέλεξαν ομόθεμες εικόνες. Παροτρύνουμε, επίσης, τα μέλη των ομάδων, ανάλογα με τις δυνατότητες τους, να αναλάβουν ρόλους χειριστή Η/Υ, γραμματέα, συντονιστή και παρουσιαστή. Στη συνέχεια, τους γνωστοποιούμε ότι για κάθε ομάδα υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή της το φύλλο δραστηριότητας που θα αναλάβει να εκτελέσει για τη διεξαγωγή της έρευνας και της συλλογής του υλικού. Τα φύλλα εργασίας διανέμονται στις ομάδες και σε έντυπη μορφή. Ακολουθεί η αφόρμηση με την προβολή ενός ιστορικού ντοκιμαντέρ για τη ζωή και τη δράση του Γρ. Αυξεντίου (https://www.youtube.com/watch?v=jQCN_vRAMXo). Έπειτα, οι μαθητές διαβάζουν τα φύλλα εργασίας και στη συνέχεια λύνονται πιθανές απορίες που προκύπτουν σε μια πρώτη ανάγνωση αυτών. Τέλος, δίνονται στα παιδιά οδηγίες για τη δημιουργία ενός ιστολογίου ή ενός padlet στο οποίο θα έχουν τη δυνατότητα ανάρτησης του υλικού που εντοπίζουν και των εργασιών που συνθέτουν.

2η Δραστηριότητα

Τίτλος: Συλλογή του υλικού από τις ομάδες και πρόχειρη καταγραφή του σε αρχεία

Διάρκεια: 5 ώρες

Περιγραφή (αναλυτική της δραστηριότητας):

Οι ομάδες ακολουθούν τις οδηγίες που τους έχουν δοθεί στα φύλλα εργασίας και μετά την καταγραφή των πληροφοριών που συλλέγουν, τις αποθηκεύουν σε αρχεία Word στην επιφάνεια εργασίας, για να τις επεξεργαστούν καλύτερα κατά τη σύνθεση. Συγκεκριμένα :

Οι βιογράφοι – ιστορικοί ερευνητές

1) Θα αναζητήσουν πληροφορίες (εντυπωσιακές ή σημαντικές) για τον Αυξεντίου σε μία σειρά ιστοσελίδων, όπως οι ακόλουθες : https://www.mixanitouxronou.gr/o-erotas-ke-o-mistikos-gamos-tou-grigori-afxentiou-stin-kipro-se-pion-fonaxe-molon-lave-ligo-prin-to-iroiko-telos-tou/

https://papapolyviou.com/2017/02/25/oi-erotes-tou-gregori-afxentiou/

https://www.sansimera.gr/biographies/230

avant-garde.com.cy › kosmos › i-spania-sinentevxi-tis-sizigou-tou-gri...

2) Θα αναζητήσουν εποπτικό υλικό στο διαδίκτυο, που θα περιλαμβάνει φωτογραφίες ή βίντεο με θέμα τη ζωή και ττη δράση του ήρωα. Θα ανοίξουν ένα φάκελο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή για να αποθηκεύσουν το υλικό αυτό.

3) Στη συνέχεια θα δημιουργήσουν μια χρονογραμμή με τις σημαντικότερες στιγμές του βίου του Κύπριου αγωνιστή.

4) Τέλος, οι βιογράφοι θα δημιουργήσουν ένα λήμμα για τον Γρηγόρη Αυξεντίου που θα αναρτηθεί στη Wikipedia ή σε ένα ιστολόγιο με τίτλο Η Ιστορία ενός Ήρωα.

Οι ιστορικοί – εθνολόγοι

1)Θα αναζητήσουν πληροφορίες για την ΕΟΚΑ και την Αγγλοκρατία στο νησί της Κύπρου:

https://www.youtube.com/watch?v=9YOArZZpUN8

https://www.mixanitouxronou.gr/tag/eoka/

https://www.sansimera.gr/articles/612

https://www.kathimerini.gr/751757/article/epikairothta/kosmos/o-agwnas-ths-eoka-1955-1959

2)Θα ανοίξουν το google maps, θα αναζητήσουν και θα επισημάνουν σε αυτόν (με τον marker/δείκτη) τις κυριότερες τοποθεσίες στις οποίες έγιναν αψιμαχίες μεταξύ ΕΟΚΑ και Άγγλων, καθώς και τον τόπο μαρτυρίου του Αυξεντίου. Στο εικονίδιο που ανοίγεται και στον χώρο της περιγραφής (στα επίπεδα) θα προσθέσουν λίγες πληροφορίες για τα μέρη αυτά ή θα παραπέμψουν σε κάποιες σχετικές ιστοσελίδες (επικολλώντας την αντίστοιχη διεύθυνση).

3)Θα ανοίξουν ένα φάκελο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή τους και θα αντιγράψουν το εικονιστικό υλικό που θεωρούν χρήσιμο.

4) Θα δημιουργήσουν έναν εννοιολογικό χάρτη ή μια παρουσίαση Prezi με τα ιστορικά γεγονότα που περιγράφουν την υπό εξέταση περίοδο και θα την αναρτήσουν στο ιστολόγιο – αφιέρωμα.

Οι δημοσιογράφοι

1)Θα αναζητήσουν διαδικτυακά πληροφορίες τόσο στον ελληνικό-κυπριακό όσο και στον διεθνή τύπο γενικά για τη δράση της ΕΟΚΑ και ειδικά για τον ίδιο τον Αυξεντίου.

2)Αφού καταγράψουν σε αρχείο Word το υλικό τους, μπορούν να συνθέσουν μια παρουσίαση PPT συγκρίνοντας τις δημοσιεύσεις.

3) Θα αναζητήσουν στο ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ και πιθανώς βρετανικών ΜΜΕ οπτικοακουστικό υλικό για το γεγονός της δολοφονίας του Αυξεντίου και θα καταγράψουν σχετικές μαρτυρίες.

4) Αφού πραγματοποιήσουν μια διαδικτυακή δημοσκόπηση, θα καταγράψουν τις απόψεις των σύγχρονων Ελλήνων σχετικά με τα γεγονότα της εποχής και θα συνθέσουν ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί σε ηλεκτρονική εφημερίδα.

Οι φιλόλογοι

1)Θα αναζητήσουν λογοτεχνικά κείμενα, πεζά ή ποιητικά αφιερωμένα στον Κύπριο αγωνιστή και γενικότερα στην Αγγλοκρατία και την κατοχή της Κύπρου. Μπορούν ακόμη να πραγματοποιήσουν τηλεδιάσκεψη με έναν από τους ζώντες Κύπριους λογοτέχνες ή ζωγράφους που έχουν καταγράψει με τη γραφίδα ή το πινέλο τους το κλίμα της εποχής.

http://maropaki.com/?p=4318

https://antonispetrides.wordpress.com/2016/03/03/afxendiou-poems_1/

http://www.apotipomata.com/ksipna-gliori-afxentiou/

https://www.youtube.com/watch?v=lm15HJp3epk

https://olympia.gr/2010/03/08/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CF%81%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82/

2)θα συνθέσουν μία παρουσίαση χρησιμοποιώντας PPT. Με συννεφόλεξα θα ομαδοποιήσουν λέξεις σχετικές με την περίοδο που μας απασχολεί και που θεωρούν ότι έχουν ειδικό σημασιολογικό φορτίο και θα τις ερμηνεύσουν. Μπορούν ακόμη να συνθέσουν ένα δικό τους ποίημα – αφιέρωμα στον Αυξεντίου ή το πολύπαθο νησί της Κύπρου.

3) Θα καταγράψουν σε ένα flip-book όλο το υλικό που έχουν συγκεντρώσει και θα δημιουργήσουν μία ηλεκτρονική ιστορία με κεντρικό πρωταγωνιστή τον Γρηγόρη Αυξεντίου.

4) Εφαρμόζοντας δημιουργική γραφή οι φιλόλογοι θα συνθέσουν ένα νεωτερικό ποίημα με θέμα τους σύγχρονους ήρωες που αυτοθυσιάζονται για το σύνολο.

Οι σκηνοθέτες – σεναριογράφοι

1)Αφού παρακολουθήσουν τα ντοκιμαντέρ που αναφέρονται στον ήρωα και την εποχή του και θα καταγράψουν τα σημαντικότερα στοιχεία. Μπορούν να συμβουλευτούν και το υλικό που έχει αναρτηθεί από τις υπόλοιπες ομάδες στο padlet ή στο ιστολόγιο – αφιέρωμα.

2)Αφού κατεβάσουν σχετικό πρόγραμμα, θα συνθέσουν τη δική τους ταινία με πρωταγωνιστή τον τιμώμενο ήρωα, σε συνεργασία με την ομάδα των ηθοποιών.

3) Με τη βοήθεια σχετικού προγράμματος θα δημιουργήσουν ένα κόμικ με θέμα περιοχές υπό κατοχή στην εποχή μας και σύγχρονους ήρωες που θυσιάζονται για το γενικό καλό.

4) Θα οργανώσουν ένα debate μεταξύ Κυπρίων αγωνιστών και εκπροσώπων της Αγγλικής εξουσίας με θέμα το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του νησιού και των κατοίκων του.

Οι ηθοποιοί

1)Από το υλικό που έχει ήδη συλλεχθεί και καταγραφεί επιλέγουν τους ρόλους που θεωρούν κατάλληλους για δραματοποίηση.

2)Σε συνεργασία με τους σεναριογράφους ετοιμάζουν τα κείμενα για τους συγκεκριμένους ρόλους. Μετά την επιλογή του κατάλληλου χώρου πραγματοποιούν τα γυρίσματα των σκηνών.

3) Οι ηθοποιοί αναπαριστούν μια εικονική δίκη στην οποία εμπλεκόμενες πλευρές είναι οι Κύπριοι αγωνιστές και η αγγλική εξουσία. Στο εδώλιο του κατηγορουμένου η αγγλική πλευρά.

4) Μετά την αναπαράσταση οι ηθοποιοί καταγράφουν σε ένα ηλεκτρονικό ημερολόγιο πώς βίωσαν όλα τα παραπάνω και συνθέτουν ένα είδος φανταστικής προσωπικής μαρτυρίας αναλαμβάνοντας συγκεκριμένους ρόλους.

Οι μουσικοί

1)Θα αναζητήσουν μουσικές συνθέσεις και τραγούδια με θέμα τον Γρ. Αυξεντίου. Στη συνέχεια θα δημιουργήσουν ένα ποτ πουρί επιλέγοντας και αναμιγνύοντας συγκεκριμένα αποοσπάσματα.

2)Θα προσπαθήσουν να συνθέσουν το δικό τους τραγούδι για τον ήρωα. Έπειτα θα το αναρτήσουν στο ytube.

3) Θα επενδύσουν μουσικά την ταινία που θα γυρίσει η ομάδα των ηθοποιών και θα δημιουργήσουν ένα trailer διαφημιστικό της ταινίας.

4) Τέλος, θα οργανώσουν μικρή μουσική εκδήλωση με παρουσίαση όλων των παραπάνω συνθέσεων .

3η Δραστηριότητα

Τίτλος: Παρουσίαση στην Ολομέλεια

Διάρκεια: 2 ώρες

2.4. Αποτίμηση, αξιολόγηση

Η πίεση του χρόνου και οι υποχρεώσεις των παιδιών αποτέλεσαν δυσκολίες στην υλοποίηση του σεναρίου, οι οποίες όμως αντιμετωπίστηκαν χάρη στην προθυμία και τη συνεργασία των συμμετεχόντων. Η όλη διαδικασία αποδείχτηκε εξαιρετικά δημιουργική, ευχάριστη και επωφελής για τους μαθητές που επιδόθηκαν σε διαφορετικές δραστηριότητες, ανέπτυξαν ποικίλες δεξιότητες κι έμαθαν να συνεργάζονται με κοινό στόχο.